Nad cieśninami (Dania - Szwecja)

Nad cieśninami – między Sundem a Bełtem

          Podróż samochodem przez cieśniny duńskie jest najwspanialszą przeprawą morską jaką można odbyć w Europie. Odkąd w 2000 roku ukończono budowę ostatniego z trzech mostów marzenie stało się rzeczywistością. Można – bez korzystania ze statków i promów, przedostać się „suchą nogą” na Półwysep Skandynawski. Najlepszym miejscem do takiej krótkiej, ale morskiej przeprawy, od wieków były wąskie przesmyki pomiędzy Półwyspem Jutlandzkim, wyspami Danii i Półwyspem Skandynawskim, czyli Mały Bełt, Wielki Bełt i Sund.

          Patrząc z punktu widzenia żeglarzy cieśniny te, to jedyna wygodna droga wodna z Morza Bałtyckiego na Morze Północne i Atlantyk, biegnąca następnie wokół Półwyspu Jutlandzkiego cieśninami Kattegat i Skagerrak. Jej alternatywę stanowi Kanał Kiloński, który zbudowano w latach 1887-95 i oddano do użytku jako Kanał Cesarza Wilhelma (Kaiser-Wilhelm Kanal, obecnie Kiel Canal). Kanał Kiloński łączy Zatokę Kilońską (Fiord Kiloński) z ujściowym fragmentem Łaby. Liczy on prawie 99 km długości, przy szerokości 102 m. Miał on prócz gospodarczego także militarne znaczenie. Skraca wydatnie zwykłą drogę morską statków przez cieśniny duńskie o około 460 km.

          Wróćmy jednak do najwspanialszej i najdłuższej drogi mostowej w Europie, biegnącej przez cieśniny duńskie do Szwecji. Liczy ona około 240 km długości. Przeprawa zaczyna się na wschodnim brzegu Półwyspu Jutlandzkiego koło miasta Snoghøj. Pierwszy z mostów, przerzucony został nad cieśniną Mały Bełt (duń. Lillebælt), pomiędzy Jutlandią a wyspą Fionia, i nosi nazwę „Lillebæltsbroen” (Most nad Małym Bełtem). Most ten ma 1700 m długości, 33,3 m szerokości i wysokość 44 m. Zbudowano go już w latach 1965-1970, a oddano do użytku 21 października 1970 roku. Stał się on alternatywą dla pobliskiego starego mostu nad Małym Bełtem z 1935 roku, który obecnie służy głównie do transportu kolejowego. Przejazd przez Lillebæltsbroen jest bezpłatny.           

          Kolejna przeprawa mostowa w ciągu drogi E20 pokonuje znacznie szerszą cieśninę Wielki Bełt (duń. Storebælt), pomiędzy wyspami Fionia i Zelandia (ok. 20 km szerokości w tym miejscu). W miejscowości Nyborg (Fionia) najpierw wjeżdżamy na tzw. zachodni most łączący Fionię z malutką wysepką Sprogø, a następnie z tej wysepki na most wschodni (6,8 km długości), czyli właściwy Storebæltsbroen. Most ten wybudowano w latach 1988-98, a otwarto 14 czerwca 1998 roku. Część wisząca mostu ma 2,7 km długości, a odległość pomiędzy pylonami liczy 1624 m. Wysokość każdego z dwu potężnych pylonów osiąga 281 m, z czego 254 m wystaje ponad lustro wody. Tak więc wierzchołki pylonów mostu są zarazem najwyższymi punktami nizinnej Danii. Most nad Wielkim Bełtem jest najdłuższym mostem wiszącym w Europie i trzecim, co do długości mostem wiszącym na świecie. Monumentalna, wisząca konstrukcja mostu robi niesamowite wrażenie. Doskonałym miejscem do jej obserwacji jest parking i wybrzeże z plażą koło miejscowości Korsør. Zjazd znajduje się tuż za bramkami do pobierania płatności za przejazd mostem (obecnie 31 euro), na wyspie Zelandia. Przez Wielki Bełt równolegle do autostrady biegnie też linia kolejowa, która na wysepce Sprogø wchodzi do podmorskiego tunelu, mającego swój wylot na Zelandii.

          Ostatnią z trzech przepraw jest Most nad Sundem. Składa się ona z tunelu o długości 3510 m, sztucznej wyspy Pepperholmen o długości 4055 m i właściwego mostu wschodniego o długości 7845 m (duń. Øresundsbron, szw. Öresundsbron). A więc łącznie przeprawa ta liczy blisko 15,5 km długości. Łączy ona stolicę Danii - Kopenhagę leżącą na wyspie Zelandia z Malmö w Szwecji, w południowej części Półwyspu Skandynawskiego. Most Øresundsbron jest najdłuższym mostem w Europie i zarazem najdłuższym mostem na świecie łączącym dwa państwa. Most wybudowano w latach 1995-99. Obok autostrady przebiegają dwa tory kolejowe. Budowę mostu zakończono uroczyście 14 sierpnia 1999 roku, kiedy to w połowie długości mostu spotkali się Jego Królewska Wysokość Książę Fryderyk z Danii i Jej Królewska Wysokość Wiktoria, następczyni tronu ze Szwecji. Most otwarto najpierw uroczyście 1 maja 2000 r. w obecności królowej Danii Małgorzaty II i króla Szwecji Karola XVI Gustawa, a następnie, już dla normalnego ruchu - 1 lipca 2000 roku. Za przejazd przez Øresundsbron pobierane są opłaty – aktualnie 39 euro.

          Alternatywą dla tej przeprawy jest linia promowa łącząca dwa miasta – Helsingør (Dania) i Helsinborg (Szwecja), położone w północnej, najwęższej części cieśniny Sund (ok. 4 km szerodości). Warto tam zaglądnąć, szczególnie ze względu na piękny zamek Kronborg w Helsingør, z którym wiąże się historia Hamleta.

          Wszystkie mosty zbudowane w ciągu przeprawy drogowej E20 przez cieśniny duńskie z Danii do Szwecji są wielkim osiągnięciem myśli inżynieryjnej. Trasa ta jest niezwykle malownicza, zwłaszcza w rejonie pokonywanych cieśnin. Krzyżuje się tu bowiem intensywny ruch morski statków przepływających pod mostami przez cieśniny.

Jacek Płonczyński

październik 2010

publikacja: Dziennik Polski - Podróże, Między Sundem a Bełtem, 30 października 2010